Dag 1 staat in het teken van de heenreis met de internationale trein. Die begint zonder gedoe op Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal of Arnhem Centraal. Daar stappen we ‘s ochtends in de hypermoderne ICE, de comfortabele hogesnelheidstrein van de Duitse spoorwegen. Die brengt ons naar Mannheim, in Duitsland, waar we rond lunchtijd ruim de tijd hebben om over te stappen op een Zwitserse Eurocity-trein. In Zürich stappen we vervolgens over op de Eurocity-trein naar Milaan. Na een prachtige rit door de Zwitserse Alpen rijden we ‘s avonds langs het Como-meer Italië binnen. Alle treinen beschikken over stopcontacten, wifi en een klassiek boordrestaurant.

We beginnen onze reis in Milaan, het economische hart van het noorden van Italië, tegenwoordig vooral bekend als stad van handel, mode en design. Minder bekend, maar zeker niet minder relevant is de hoofdrol die Milaan speelde in het vroege christendom. Het is de plek waar Augustinus zich tot het christendom bekeerde, en waar hij werd gedoopt door bisschop Ambrosius. We ontdekken de stad in de voetsporen van deze twee kerkvaders en bezoeken de indrukwekkende overblijfselen uit de late oudheid, toen Milaan één van de belangrijkste steden was in het Romeinse rijk. Op het programma staan onder meer het archeologisch museum, de basiliek van Sint Ambrosius en de opgraving onder de beroemde Dom. Onderweg lunchen we in de gezellige wijk Navigli, en 's avonds stappen we in de hogesnelheidstrein naar onze volgende bestemming: Rome.

De geschiedenis van Rome wordt gekenmerkt door een indrukwekkende opeenstapeling van religieuze tradities, die vaak op onverwachte wijze samenkomen en in elkaar overlopen. Op onze eerste dag in de Eeuwige Stad maken we meteen kennis met deze complexe, maar fascinerende religieuze gelaagdheid. We bezoeken de overblijfselen van belangrijke tempels en cultusplaatsen uit de oudheid, toen het exuberante polytheïsme van de Romeinen de boventoon voerde, naast kleine minderheidsgodsdiensten als het Jodendom. Vervolgens zien we hoe het opkomende Christendom, vanaf de Middeleeuwen, afscheid nam van de Joodse wortels en steeds bewuster op de klassieke oudheid teruggreep. Het roemruchte Capitool en het schitterende Pantheon liggen op onze route door het centrum van de stad. Daar zien we ook hoe die continuïteit zelfs nog verder gaat, met de seculiere natiestaat van Italië, die zich aanvankelijk hevig afzette tegen de katholieke kerk en de paus. Met deze indrukwekkende dwarsdoorsnede van de Romeinse geschiedenis leggen we een solide basis om in de rest van de reis op specifieke perioden en onderwerpen in te zoomen. We sluiten de dag in stijl af met een gezamenlijk diner in een authentieke Romeinse trattoria, waar we ongedwongen kennismaken met de haast religieuze devotie die moderne Romeinen aan de dag kunnen leggen wanneer het om eten gaat.

Het Jodendom was één van de vele religieuze tradities uit de uithoeken van het Romeinse Rijk die ook in de hoofdstad wortel schoot. Ten tijde van de apostelen kende Rome al een Joodse gemeenschap, die tot op de dag van vandaag bestaat. Om te begrijpen hoe het Christendom in Rome voet aan de grond kon krijgen, is het essentieel om meer te weten van de Joodse achtergrond waartegen dat gebeurde. Niet ver van onze accommodatie treden we voor het eerst in de voetsporen van Petrus & Paulus, langs de antieke Via Ostiensis, en bezoeken we de monumentale kerk waar Paulus onder ligt begraven. Daarna brengen we een bezoek aan het Joods Museum en de Synagoge. We wandelen we door de levendige Joodse buurt in het centrum van Rome, het ‘Ghetto’ - een naam die al doet vermoeden dat de Joden het niet altijd makkelijk hadden. Dit is de ideale plek om, tijdens een lunch op een van de gezellige terrassen, de specialiteiten van de Joodse Romeinse keuken te proeven. Tijdens de vrije middag is er volop gelegenheid om het centrum van Rome verder te verkennen, of bijvoorbeeld het Forum Romanum te bezoeken.

Petrus & Paulus hebben op veel plaatsen in Rome hun sporen nagelaten. We bezoeken de plek waar ze gevangen zouden hebben gezeten, voorafgaand aan hun executie, en de kerk waar de ketenen van Petrus worden bewaard en vereerd. Ook krijgen we een indruk van de plaatsen waar de vroegste Christelijke gemeente van Rome bijeenkwam. We eindigen met een bezoek aan het graf van Petrus onder de St. Pieter, niet ver van de plek waar de eerste bisschop van Rome de marteldood zou zijn gestorven. Na de St. Paulus buiten de muren komen we hier de tweede heilige deur tegen die het Jubeljaar markeert waarvoor miljoenen katholieke pelgrims in 2025 naar Rome komen.

Rome is niet alleen een belangrijke stad voor het Christendom vanwege de aanwezigheid en de graven van de apostelen, maar zeker ook dankzij de talrijke andere martelaren en heiligen die er begraven liggen. We bezoeken een paar van de oudste kerken, gewijd aan de heilige Laurentius (in de boeiende studentenwijk San Lorenzo) en de heilige Agnes (langs de antieke Via Nomentana). Daarnaast verdiepen we ons in de rol van Maria, en brengen we een bezoek aan de oudste Mariakerk van Rome, de S. Maria Maggiore, waar we, na de S. Lorenzo fuori le mura, de vierde van vijf heilige deuren tegenkomen. We sluiten de dag af met de eigenlijke bisschopskerk van Rome, de St. Jan van Lateranen, tevens de eerste monumentale kerk die in Rome werd gebouwd. Daarmee komen we bovendien bij de vijfde en laatste heilige deur op ons programma.

Op zondagochtend is er, voor wie dat wil, de gelegenheid om de Kerk der Friezen te bezoeken, op een steenworp van het St. Pietersplein, en daar de Nederlandstalige mis bij te wonen. Deze bijzondere kerk getuigt niet alleen van de oude banden tussen Rome en de kustgebieden van het huidige Nederland, maar is voor Nederlanders van verschillende christelijke gezindten en moderne pelgrims ook een trefpunt en een spirituele thuishaven. Na de mis zien we hoe de paus ons en de andere aanwezigen op het St. Pietersplein begroet en toespreekt bij het Angelus-gebed. Wie wil, kan zondagochtend ook een eigen programma volgen.

In de middag verruilen we de drukte van de binnenstad voor de weldadige rust van de Via Appia, de oudste en meest indrukwekkende antieke uitvalsweg van Rome. Hier genieten we niet alleen van een mooie wandeling, maar dalen we ook af in de catacomben, om te zien waar in de oudheid de meeste christenen werden begraven - onder wie talrijke martelaren en pausen.

Nu het vroege Christendom geen geheimen meer voor ons heeft, verdiepen we ons grondig in de periode van de Reformatie en de daarop volgende Contrareformatie of ‘katholieke reformatie’. We bezoeken de S. Maria del Popolo, waar Luther als Augustijnse monnik Rome binnenkwam, en waar de schitterende schilderijen van Caravaggio te bewonderen zijn waarop de bekering van Paulus en de marteldood van Petrus zijn afgebeeld. In de S. Ignazio vergapen we ons aan de artistieke overdaad van de Barok, en in de Gesù staan we stil bij de grote invloed van de Jezuïeten. ‘s Middags worden we door een van de bekendste katholieken van Nederland, priester Antoine Bodar, ontvangen in de S. Maria dell’Anima, de kerk waar de enige Nederlandse paus begraven ligt. Bodar gaat met ons in gesprek over de kerk en het Christendom in Nederland en Rome.

Na onze daverende tocht door de geschiedenis zijn we, op de laatste dag, bij het heden uitgekomen en belichten we de rol van de moderne katholieke kerk onder leiding van paus Franciscus. We maken kennis met de liefdadigheidsorganisaties van de kerk, maar betreden ook nogmaals Vaticaans grondgebied, voor een bezoek aan de Campo Santo Teutonico, waar invloedrijke Nederlandse katholieken begraven liggen in de schaduw van de St. Pieter. Daarnaast verdiepen we ons in de rol van de katholieke kerk tijdens de Tweede Wereldoorlog. We eindigen de reis met een ongekend hoogtepunt: een bezoek aan de Vaticaanse Musea en de Sixtijnse kapel. Hier komt alles samen, en na een indrukwekkende laatste dag stappen we ‘s vlak voor middernacht, moe maar ongetwijfeld voldaan, in de nachttrein terug naar het noorden.

Na een nachtje slapen in de trein komen we, via overstappen op onder andere de ICE hogesnelheidstrein, in de avond aan in Nederland op Arnhem Centraal, Utrecht Centraal of Amsterdam Centraal.